กองทัพเรือไทย หรือ ราชนาวีไทย จัดเป็นหน่วยงานทางราชการ ทำหน้าปฏิบัติการทางทหารทางน้ำ รวมทั้งพื้นที่อาณาเขตชายฝั่งของประเทศไทย โดยกองทัพเรือแห่งประเทศไทย มีจำนวนกำลังพลอันดับ 2 รองจากกองทัพบก มีเรือที่ใช้ในการปฏิบัติการรบกว่า 74 ลำพร้อมลุยในหลายศึก และกองกำลังทางบกอีก 2 กองพลใหญ่ กองทัพเรือจากประเทศไทย มีความสำคัญอันดับต้น ๆ ของเอเชีย ผู้บัญชาการทหารเรือ คือ ผู้บังคับบัญชาสูงสุด อยู่ภายใต้สังกัดของกระทรวงกลาโหม
กำเนิดกองทัพเรือ
ความยิ่งใหญ่ของกองทัพเรือ ถือกำเนิดมาพร้อม ๆ กับการสร้างอาณาจักรไทยอย่างยิ่งใหญ่ เริ่มตั้งแต่ยุคกรุงสุโขทัย ซึ่งในขณะนั้นประเทศไทยยังคงมีทหารเพียงเหล่าเดียว ส่วน เรือรบ ที่ใช้เป็นพาหนะของกองทัพไทยแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่… เรือรบในแม่น้ำ และ เรือรบในทะเล เพราะประเทศของเรามีแน่น้ำขนาดใหญ่หลายสาย และที่ตั้งของราชธานีในอดีตจะต้องมีแม่น้ำล้อมรอบเพื่อแสดงถึงความอุดมสมบูรณ์ อีกทั้งยังมีแม่น้ำ ลำคลอง เป็นเส้นทางในการคมนาคมของประชาชนทั่วไป นอกจากนี้ชีวิตความเป็นอยู่ของคนไทยล้วนมีความผูกพันกับน้ำอย่างแยกกันออกไม่ขาด ชาวไทยนำน้ำมาใช้ในการดื่ม ใช้ และการทำเกษตรกรรม ทำให้มีเรือรบในแม่น้ำเกิดมาก่อน เพราะนำไปใช้ในการทำสงครามกับพม่าเป็นส่วนใหญ่
ทหารเรือ ทหารกล้าแห่งลุ่มน้ำ
ทหารเรือ คือ ทหารที่มีความสามารถพิเศษทางน้ำ และใช้เรือเป็นอาวุธ ความยิ่งใหญ่ของทหาร 3 เหล่าทัพ ถ้ายกย่องตามแบบอังกฤษ จะเริ่มจาก ทหารเรือ, ทหารอากาศ และทหารบก เนื่องจากพี่ใหญ่ทหารเรือ ยืนหนึ่งทางทะเลมาก่อน ทหารเรือจะต้องเรียนรู้ในการขับเรือ รวมทั้งการใช้งานเรือหลากหลายชนิด เช่น เรือดำน้ำ, เรือบรรทุกเครื่องบิน, เรือประจัญบาน เป็นต้น
ส่วนความยิ่งใหญ่ของทหารเรือในประเทศไทย จะเป็นพี่กลาง โดนเริ่มเรียงจาก ทหารบก, ทหารเรือ และทหารอากาศ เนื่องจากในประเทศไทยมีทหารบกเกิดขึ้นมาก่อน และเน้นการรบแบบประชิดตัว การต่อสู้ด้วยดาบ เชิงมวยต่าง ๆ ต่อมาจึงมีการใช้ปืนเล็ก, รถถัง, ปืนต่อสู้อากาศยาน รวมทั้งมีการจัดตั้งการรบแบบพิเศษขึ้นมา
การปฏิบัติงานของทหารเรือ มีจุดประสงค์ในการจัดตั้งขึ้นมา เพื่อดูแลประเทศอย่างเต็มรูปแบบ ตามแนวชายฝั่ง และทางน้ำ ซึ่งกระบวนการต่าง ๆ จะเปลี่ยนไปตามสถานการณ์ ซึ่งส่งผลกระทบต่ออำนาจอธิปไตย รวมทั้งเอกราชของประเทศ ซึ่งจำเป็นต้องใช้กำลังทางเรือในอีกช่องทางหนึ่ง ปฏิบัติการด้วยความรวดเร็ว รุนแรง เด็ดขาด อีกทั้งยังมีหน้าที่รักษากฎหมาย และให้ความช่วยเหลือผู้ตกทุกข์ได้ยากทางน้ำ ตลอดจนรักษาเอกราชของชาติทางทะเล สนับสนุนกิจการระหว่างประเทศ ในการดำเนินนโยบาย และสร้างความสัมพันธ์อันดีงามระหว่างประเทศไทย กับรัฐบาลในต่างประเทศ หรือแสดงกำลังอำนาจเพื่อสนับสนุนการเจรจาต่อรอง ในกรณีที่มีการขัดกันในเรื่องของผลประโยชน์ของชาติ หรือเกิดเหตุการณ์วิกฤติซึ่งส่งผลต่อประโยชน์ของประเทศชาติ
ขนบธรรมเนียมประเพณีทหารเรือ
สำหรับขนบธรรมเนียมประเพณีของทหารเรือ จัดเป็นกิจกรรมที่มีความสำคัญทางใจ สร้างความศรัทธาในหมู่ทหาร ซึ่งได้รับการปฏิบัติต่อกันมาตั้งแต่ครั้งโบราณ ทำให้เกิดมารยาทในหมู่ทหาร เกิดความรู้สึกกลมเกลียว ณ ปัจจุบันนี้วัฒนธรรมทหารเรือ มีการเผยแพร่ไปทั่วโลกที่มีกองทัพเรือ ในบางประเทศก็มีการกำหนดเป็นข้อบัญญัติของขนบธรรมเนียมประเพณีเอาไว้อย่างประจักษ์ชัด แต่บางประเทศนั้นก็ไม่มี ซึ่งขนบธรรมเนียมประเพณีของทหารเรืออาจไม่มีผลในทางกฎหมายก็จริงอยู่ แต่ก็เป็นเรื่องทางใจที่ปฏิบัติกันมาด้วยความผูกพัน และในทุก ๆ ประเทศต่างก็มีประเพณีเป็นของตัวเองแตกต่างกันไป แต่ส่วนใหญ่แล้วก็จะแอบมีความคล้ายคลึงกันอยู่บ้าง เพราะบางชาติก็อาจรับมาจากอีกชาติหนึ่งตั้งแต่ครั้งโบราณ หรือบางประเทศก็ตำขนบธรรมเนียมประเพณีมาดัดแปลงให้เหมาะสม สำหรับขนบธรรมเนียมประเพณีของประเทศไทย ได้ยึดถือการปฏิบัติตามแบบราชนาวีอังกฤษเป็นหลัก